Tuvalet eğitimi çocuğun gelişimi için erken çocukluk dönemindeki en önemli basamaklardan biridir. Tuvalet eğitimi çocuğun kendi başına, kimsenin yardımı olmadan, kimsenin hatırlatmasına ihtiyaç duymadan yapabileceği bir beceriyi kazanması olarak tanımlanmaktadır. Bu sebeple de tuvalet eğitimini başarılı bir şekilde tamamlayan çocuklar gelecekteki adımlarını daha sağlam temellere oturtmuş olur. Ayrıca tuvalet eğitiminde yapılan hataların çocuğun karakteristik özelliklerini etkilediği bilimsel araştırmalarla da kanıtlanmıştır.
Tuvalet eğitimi için çocuğun hem fiziksel hem de duygusal olarak hazır olması gerekmektedir. Fiziksel olarak çocuğun kaslarının gelişip kaka ve çişini kendi iradesiyle tutup bırakma seviyesine gelmiş olması gerekir. Ayrıca çocuğun dil gelişimi de tuvalet eğitimi için önemli rol oynamaktadır. Çocuk kendi kendisini ifade etmeyi öğrenmeden yani dil gelişimini tamamlamadan başarılı bir tuvalet eğitimi aşaması geçirememektedir. Bu sebeple çocuğun yaşı gelmiş olsa bile gelişimi tamamlanmadan çocuk tuvalet eğitimi için zorlanmamalıdır.
Peki tuvalet eğitimi için doğru zaman olduğunu nasıl anlarız? Bunun için bazı ipuçları vardır:
- Çocuk, gündüzleri en az 2 saat kuru kalıyorsa,
- Öğle uykularından kuru kalkıyorsa,
- Bezinin kirlenmesinden rahatsız oluyorsa,
- Tuvaletini önceden tahmin edebiliyorsa,
- Pantolonunu aşağı ve yukarı çekebiliyorsa,
- Basit talimatlara uyabiliyorsa,
- Tuvalet ihtiyacını belirli söz veya davranışlarla belli ediyorsa,
- Kendini rahatça ifade edebiliyorsa çocuk tuvalet eğitimi için hazır duruma gelmiş demektir.
Ancak bu durumların hepsi gerçekleşiyor olsa bile bazı çocuklar duygusal olarak hazır olmayabilir. Bazı çocuklar; tuvalet deliğinden korkabilir, onun için bedeninden bir şeylerin ayrıldığını düşünebilir. Bu sebeple de inatlaşarak öğrenmek istemeyebilir. Bu süreçte çocukları zorlamamak gerekir ve bir uzmandan yardım alarak süreci doğru ve en iyi şekilde atlatabilirsiniz.
TUVALET EĞİTİMİ NASIL VERİLİR?
Tuvalet eğitimi için sadece çocuğun hazır olması yeterli değildir. Ebeveynlerin de hazır olması gerekmektedir. Tuvalet eğitimi 1 – 2 gün süren bir eğitim değildir. Bu yüzden ebeveynlerin sabırla bu süreci yönetmeleri gerekir. Tuvalet eğitiminin süresi çocuktan çocuğa değişen bir süreçtir. Her çocuğun bu sürece uyum sağlaması farklılaşır. Ancak bir uzman eşliğinde yönetilen tuvalet eğitim süreci daha kolay ve doğru bir şekilde atlatılmaktadır.
Tuvalet eğitimi sadece çocuklar için değil ebeveynler için de sorunlu, stresli bir adımdır. Bakımının her aşamasından sorumlu olan ebeveynler çocuklarına artık kendi başlarına bir şeyi gerçekleştirmeleri için eğitim veriyorlar. Bu sebeple de sadece çocuklar için önemli bir adım değildir, ebeveynler için de büyük bir adımdır. Ebeveynlerin en çok ilgi alanlarından biri ‘doğru tuvalet eğitimi nasıl verilmelidir?’
Çocuklar için tuvalet eğitiminde lazımlık almanın bazen kolaylaştırıcı bir etkisi olabilir. Çünkü bazı çocuklar tuvalet deliğinden korkabilir veya klozet çocuğa büyük gelebilir. Bu sebeple lazımlık çoğu çocuk için süreci kolaylaştırır. Ayrıca çocuklar klozete tek başlarına oturamayacakları için yine ebeveynleriyle birlikte tuvalet ihtiyaçlarını gidermeleri gerekir. Bu sebeple de ebeveyne olan bağlılıkları artabilir. Bu durum da tuvalet eğitimini olumsuz etkileyecektir. Lazımlığın dışında klozet için çocuklara uygun aparatlar bulunmaktadır. Bu aparatlar kullanarak klozeti küçültüp çocuğun rahat kullanması da sağlanabilir.
Çocuklara sürekli ‘tuvaletin geldi mi?’ sorusu sorulmamalıdır. Bu durumun çocuğa sürekli dikte edilmesi çocukta olumsuz bir etki yaratabilir. Çocuğun doğru bir şekilde tuvaletini yapması üzerine ebeveyn sözlerle onu ödüllendirebilir. Bu doğru davranışın pekişmesinde kolaylaştırıcı bir rol oynayabilir.
Bir diğer önemli konuda başarısız tuvalet girişimleridir. Bu durumlar ebeveynler tarafından normal karşılanmalı ve bu yüzden çocuğa olumsuz bir davranış sergilenmemelidir. Aşırı sert veya aşırı yumuşak davranış şekli hem süreci olumsuz etkiler hem de çocuğun kendi benliğini zedeleyebilir. Bu durum ebeveynlerin en çok dikkat etmesi gereken durumlardan biridir.
Ayrıca çocuğa gece uyumadan önce sıvı şeyler verilmemelidir. Sıvı şeyler içince çocuğun erken bir süre içinde tuvalete gitmesi gerekebilir veya çocuk tuvalet eğitimini henüz tamamlamadığı için gece tuvalete gitmesi gerektiğini unutup kaçırabilir. Bu da tuvalet eğitimini sekteye uğratır. Çocuk başaramadığını düşünerek bu duruma üzülebilir. Bu yüzden uyumadan önce sıvı şeyler tüketmemelidir.
TUVALET EĞİTİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Tuvalet eğitiminde baskıcı bir rol almak veya çok rahat bir rol almak ebeveyn- çocuk ilişkisini bozar. Çocukla ebeveyn arasındaki güvenli bağlanma bozulabilir veya daha çok bağımlılık oluşabilir. Bu sebeple bu konuda ebeveynler çok dikkatli olmalıdır.
Tuvalet eğitimi sürecine başladıktan sonra bez kesinlikle kullanılmamalıdır. Çocuğu bezden ayırdıktan sonra tekrar altını bağlamak tutarsız bir ebeveyn rolünü çocuğa gösterir. Ayrıca çocuk neye uyum sağlayacağı konusunda şaşırır. Bu sebeple bu adım da ebeveynlerin dikkat etmesi gereken adımlardan biridir.
Tuvalet eğitimi verilen günlerde ebeveyn de çocuk da sürekli evde olmalıdır. Örneğin bir taşınma süreci veya hastane süreci tuvalet eğitimini geriletir. Çünkü çocuk belli bir düzene alışmaya çalışırken gün içerisinde hem kendi düzeni hem de ebeveyninin düzeni bozulmaktadır. Çocuk bu konuda da uyum sağlayamayabilir ve tuvalet eğitimi süreci uzayabilir veya olumsuz etkilenebilir.
Tuvalet eğitimi geciktirilmemelidir. 4 veya 5 yaşına gelmiş bir çocuğun altının bağlanması çocuğun duygusal gelişimini olumsuz etkileyecektir. Bu yüzden çocukların tuvalet eğitimi onların psikolojik ve duygusal gelişimi için zamanında verilmelidir.
Unutulmamalı ki çocuğun düzgün, olumlu bir tuvalet eğitiminden geçmesi psikolojik gelişimini de etkileyecektir. Ebeveyne olan güvenli bağlanmasını, kendine olan özgüvenini, ebeveynine olan bağımlılığı gibi birçok konuyu etkileyen bir basamaktır tuvalet eğitimi. Eğer çocuğunuza olumlu bir tuvalet eğitimi veremediyseniz veya veremeyeceğinizi düşüyorsanız, çocuğunuzun eğitimi için geç kaldığınızı düşünüyorsanız veya daha güvenli bir şekilde bu süreci atlatmak istiyorsanız güvenilir bir uzmandan yardım alarak bu süreci sağlam bir şekilde atlatabilirsiniz.
